Duygu düzenleme, bireyin hissettiği duyguların farkına varmasını, onları tanımlamasını ve gerektiğinde yönetmesini sağlayan bir beceridir. Bu süreç, bireyin hem kendisiyle hem de çevresiyle daha sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olur. Duyguların doğru yönetilmemesi, olumsuz başa çıkma stratejilerinin gelişmesine ve bireyin günlük yaşamında sorunlar yaşamasına neden olabilir. Örneğin, kontrol edilemeyen olumsuz duygular, anksiyete, odaklanma problemleri, uyku düzensizlikleri ve duygusal yeme gibi sorunlara yol açabilir. Duygu düzenleme sadece olumsuz duyguların kontrol edilmesini değil, aynı zamanda olumlu duyguların da uygun şekilde ifade edilmesini içerir. Bir kişi duygularını sağlıklı bir şekilde düzenleyemediğinde, yaşadığı duygusal durumdan kaçınma eğilimi gösterebilir. Bu kaçınma davranışları zamanla daha büyük psikolojik ve fizyolojik sorunlara sebep olabilir.
Duygu düzenleme becerileri, doğumdan itibaren gelişmeye başlar ve bireyin nörobiyolojik yapısı, mizaç özellikleri ve sosyal çevresi tarafından şekillendirilir. Özellikle okul öncesi dönemde çocuklar, sosyal kuralları öğrenerek duygularını nasıl düzenleyeceklerini deneyimleme fırsatı bulurlar. Araştırmalar, düşük duygu düzenleme becerisine sahip çocukların daha fazla saldırganlık gösterdiğini ve bilişsel süreçlerinde (dikkat, planlama, hafıza) zorlandıklarını ortaya koymaktadır. Çocukluk döneminde akranlarla kurulan etkileşimler, duygu düzenleme becerilerini geliştirmede önemli bir rol oynar. Sosyal ortamda kazanılan bu beceriler, ilerleyen yaşlarda bireyin duygularını daha iyi yönetmesini ve çevresiyle sağlıklı ilişkiler kurmasını sağlar.
Duygu düzenleme becerilerini geliştirmek için bazı etkili yöntemler bulunmaktadır. Bilişsel yeniden çerçeveleme, olumsuz bir durumu veya olayı daha olumlu bir bakış açısıyla değerlendirmeyi içerir. Rahatlama teknikleri, nefes egzersizleri, meditasyon ve yoga gibi yöntemlerle stresi azaltmaya yardımcı olur. Düzenli egzersiz yapmak, yeterli uyku almak ve dengeli beslenmek gibi sağlıklı alışkanlıklar, bireyin duygusal dengesini korumasını sağlar.
Düşünce kontrolü ise hemen tepki vermek yerine durup düşünerek daha bilinçli tepkiler vermeyi destekler. Bu stratejiler, bireyin duygularını daha sağlıklı yönetmesine yardımcı olur ve yaşanan olaylar karşısında daha olumlu tepkiler vermesini sağlar.
Sonuç olarak, duygu düzenleme becerileri bireyin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen önemli bir süreçtir. Erken yaşlardan itibaren kazanılan bu beceriler, bireyin hem psikolojik hem de sosyal uyumunu destekleyerek daha sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar.
Kaynakça :
1. Kurul, M. S. (2020). Üniversite öğrencilerini dinledikleri müzik türüne göre duygu regülasyonu ve başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master’s thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
2. Demirtaş, A. S. (2018). DUYGU DÜZENLEME STRATEJİLERİ VE BENLİK SAYGISININ MUTLULUĞU YORDAYICILIĞI. Turkish Studies, 13, 11.
3. Bilge, Y., & Sezgin, E. (2020). Anne ve çocuk duygu düzenleme arasındaki ilişkide annenin kişilik özelliklerinin ve bağlanma stillerinin aracı rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(3), 310-318.
4. Değer Odaklı Yaşam İle Psikolojik Dayanıklılık Arasındaki İlişkide Duygu Regülasyonunun Aracı Rolü
Hazırlayanlar
Stajyer Psikolog Zeynep Akçin
Stajyer Psikolog Tuğba Yağcı
Stajyer Psikolog Zehra Durdu
Stajyer Psikolog Açelya Narin