DEHB, çocukluk döneminde başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB’li bireyler, dikkatlerini uzun süre odaklamada, görevleri planlamada ve organize olmada zorluklar yaşarlar. Bu durum sadece akademik ya da profesyonel hayatta değil, aynı zamanda sosyal ilişkilerde ve günlük yaşamda da etkisini gösterebilir.
DEHB’nin Gündelik Hayata Etkisi
- Görev Tamamlamada Güçlükler: DEHB’li bireyler, başladıkları işi bitirmek yerine başka şeylere yönelme eğiliminde olabilirler. Bu, işlerin birikmesine ve stresin artmasına neden olabilir.
- Karar Vermede Zorluk: Hangi görevin öncelikli olduğunu belirleyememek, işleri ertelemek ya da zaman yönetimini verimli yapamamak sıkça karşılaşılan sorunlardandır.
- Motivasyon Eksikliği: Özellikle monoton ya da sıkıcı görevler karşısında motivasyon eksikliği yaşanabilir. Bu da işleri son ana bırakmaya veya hiç yapmamaya yol açabilir.
- İlişkilerde Zorluk: Dikkat dağınıklığı ve unutkanlık, sosyal ilişkilerde aksamalara yol açabilir. Bir randevuyu unutmak ya da konuşmalara tam olarak odaklanamamak gibi durumlar, kişilerarası ilişkilerde sorunlara neden olabilir.
DEHB ile Yaşamı Kolaylaştıracak Diğer İpuçları
- Tek Görev Odaklı Olmak: Aynı anda birden fazla iş yapmaya çalışmak yerine, bir görevi tamamlarken sadece o işe odaklanmak, dikkat dağınıklığını azaltır ve işlerin daha verimli şekilde tamamlanmasını sağlar.
- Görsel Yardımcılar: Takvim, yapılacaklar listesi ya da post-it’ler gibi görsel hatırlatıcılar, günlük görevleri düzenlemeye ve takvimde tutmaya yardımcı olur.
- Fiziksel Düzen: Çalışma ortamını sade ve düzenli tutmak, dikkat dağılmasını önler ve daha organize bir şekilde çalışmayı destekler. Özellikle dağınık bir ortam, DEHB’li bireyler için dikkat kaybına yol açabilir.
Zaman yönetimi zorlukları DEHB’nin sıkça görülen belirtilerinden biridir. Ancak farkındalık, planlama ve stratejik yaklaşımlarla bu zorlukların üstesinden gelmek mümkündür. Hem DEHB’li bireyler hem de onların çevresindekiler, bu tür stratejileri kullanarak yaşam kalitesini artırabilir.
DEHB’li bireyler için zaman yönetimi, özellikle dikkat dağınıklığı ve organizasyon zorlukları nedeniyle güç olabilir. Zamanın ne kadar geçtiğini fark etmekte zorlanmak, işleri sürekli ertelemek ya da başladıkları görevi tamamlayamamak gibi sorunlarla karşılaşabilirler. Bu durum, iş yaşamından kişisel ilişkilere kadar birçok alanda strese ve hayal kırıklığına yol açabilir.
Neden Zorlanırlar? DEHB’li kişiler, beyinlerinin zaman algısı ve dikkat odaklama süreçlerindeki farklılıklar nedeniyle belirli bir göreve odaklanmakta ve zamanı verimli kullanmakta zorlanırlar. Dikkat dağılması, organize olamama ya da bir göreve başlamada isteksizlik gibi belirtiler, planlı bir şekilde zamanı yönetmeyi güçleştirir. Bu da günlük görevlerin birikmesine, işlerin gecikmesine ve yoğun stres yaşamalarına neden olabilir.
Çözüm Önerileri
Önceliklendirme ve Planlama: Günlük işleri öncelik sırasına koymak ve en önemli işlerden başlamak, zamanın daha etkin kullanılmasını sağlar.
Zamanlayıcılar ve Hatırlatıcılar: Görevleri zamanlamak ve hatırlatıcılar kurmak, işleri zamanında bitirmeye yardımcı olabilir. Alarmlar veya dijital hatırlatıcılar, dikkat dağınıklığını önleyerek bireylerin görevlerine odaklanmalarını kolaylaştırır.
Düzenli Mola Vermek: Uzun süreli çalışmalarda kısa molalar vererek dikkat tazelenir ve verimlilik artar. Bu, odaklanmayı kaybetmeden uzun vadede daha fazla iş yapmayı sağlar.
Zamanı yönetmek zor olabilir, ancak küçük adımlarla bu beceriyi geliştirmek günlük yaşamı çok daha kolay ve verimli hale getirebilir.
Atılım Psikoloji
Klinik Psikolog Büşra Eyriay