Bazı acılar vardır ne anlatabilirsin ne de unutabilirsin. Travma tam olarak böyle bir şeydir: Ani bir kayıp, şiddet, istismar ya da çocuklukta yaşanan ihmal… Her biri zihnin derinliklerinde iz bırakır. Ve zamanla bu izler, sadece bir anı değil; bir ruhsal bozukluğa dönüşebilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Zihinsel Hapsoluş
TSSB, kişinin yaşadığı travmayı tekrar tekrar zihninde yaşamasıyla karakterizedir. Kabuslar, ani hatırlamalar, sürekli tetikte olma ve duygusal kopukluk en yaygın belirtilerdendir. Birey çevresinden uzaklaşır, gündelik hayatla bağını yitirir. Sessiz bir yalnızlık içinde acı çeker.
Bağımlılıkla Gelen Kaçış
Bazı bireyler, bu dayanılmaz duygularla başa çıkmak için alkol ya da madde kullanımına yönelir. Başlangıçta geçici bir rahatlama sunan bu maddeler, zamanla bağımlılığa dönüşerek yeni bir çıkmaz yaratır. Travmaya eşlik eden düşük stres toleransı ve genetik risk faktörleri bu süreci kolaylaştırır.
Travma Sonrası Depresyon: Görünmeyen Yıkım
Travma sadece korkuya değil, içe çöken bir karanlığa da neden olabilir. Kişi hiçbir şeyden zevk almaz, hayata karşı ilgisini yitirir. Özellikle çocukluk travmaları, erişkin depresyonunun temelini oluşturur. Sosyal destek eksikliği ve bastırılmış duygular, iyileşmeyi geciktirir.
Dissosiyatif Bozukluklar: Kimliğin Dağılması
Travmalar bazen o kadar derindir ki bireyin benlik algısı bölünür. Dissosiyatif kimlik bozukluğu, amnezi, derealizasyon gibi durumlar ortaya çıkabilir. Kişi geçmişini unutabilir, kendine ya da çevresine yabancılaşabilir. Özellikle çocuklukta yaşanan kronik travmalar bu bozuklukların temelidir.
Umut ve İyileşme Mümkün
Travmatik süreçler ne kadar yıkıcı olursa olsun, iyileşme daima mümkündür. Psikoterapi, EMDR, ilaç tedavisi ve sosyal destek, bu süreci destekleyen en güçlü araçlardır. Travma sonrası büyüme ile birey, yaşadıklarından daha güçlü çıkabilir.
Son söz: Travma bir iz bırakır, evet. Ama bu iz, iyileşmenin başladığı yer de olabilir. Konuşmak, anlatmak ve yardım istemek, karanlığa açılan ilk kapıdır. Unutma, seni kıran olay kadar, seni onaracak bir el de vardır.
KAYNAKÇA
Kardaş, F., & Tanhan, F. (2018). Van depremini yaşayan üniversite öğrencilerinin travma sonrası stres, travma sonrası büyüme ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-36.
Özgen, F., & Aydın, H. (1999). Travma sonrası stres bozukluğu. Klinik Psikiyatri, 1(34-41).
Hacıoğlu, M., Aker, T., Kutlar, T., & Yaman, M. (2002). Deprem tipi travma sonrasında gelişen travma sonrası stres bozukluğu belirtileri alt tipleri. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 15(1), 4-15.
Tuncer,S.,Şimşek,Z.(2022).Travmatik yaşantıların bağımlılık tedavi sürecine etkisi.Bağımlılık Dergisi23(3):308-315.https//doi.org/10.51982
Akça,S.,Selen,F.,Demir,E.,Demir,T.(2017).Cinsiyet ve yaş farklılıklarının ergenlerin depresyon ,anksiyete bozukluğu, kendine zarar verme psikoz, travma sonrası stres bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile ilişkili sorunlara etkisi. Dicle Tıp Dergisi45(3):255-264.https//doi.org/10.5798
Kalan,Ö.,Madde bağımlılığında travmatik yaşam olayları sıklığı ve ilişkili bellek sorunları. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (2019)93.
Mercandağ,E.,Alkol ve madde kullanımı bozukluğunda travma belirtileri ve ilişkili etmenler. Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları anabilim Dalı (2020)101.
Elbette. Aşağıda, yazıda ele alınan konulara uygun *APA 7* formatında düzenlenmiş örnek kaynakçayı bulabilirsin:
American Psychiatric Association. (2022). *Diagnostic and statistical manual of mental disorders* (5th ed., text rev.; DSM-5-TR). American Psychiatric Publishing.
Cloitre, M., Garvert, D. W., Brewin, C. R., Bryant, R. A., & Maercker, A. (2013). Evidence for proposed ICD-11 PTSD and complex PTSD: A latent profile analysis. *European Journal of Psychotraumatology, 4*(1), 20706. [https://doi.org/10.3402/ejpt.v4i0.20706](https://doi.org/10.3402/ejpt.v4i0.20706)
Herman, J. L. (1992). *Trauma and recovery: The aftermath of violence—from domestic abuse to political terror*. Basic Books.
Linehan, M. M. (1993). *Cognitive-behavioral treatment of borderline personality disorder*. Guilford Press.
Ogawa, J. R., Sroufe, L. A., Weinfield, N. S., Carlson, E. A., & Egeland, B. (1997). Development and the fragmented self: Longitudinal study of dissociative symptomatology in a nonclinical sample. *Development and Psychopathology, 9*(4), 855–879. [https://doi.org/10.1017/S0954579497001478](https://doi.org/10.1017/S0954579497001478)
Van der Kolk, B. A. (2014). *The body keeps the score: Brain, mind, and body in the healing of trauma*. Viking.
Zanarini, M. C., Williams, A. A., Lewis, R. E., Reich, R. B., Vera, S. C., Marino, M. F., … & Frankenburg, F. R. (1997). Reported pathological childhood experiences associated with the development of borderline personality disorder. *American Journal of Psychiatry, 154*(8), 1101–1106. [https://doi.org/10.1176/ajp.154.8.1101](https://doi.org/10.1176/ajp.154.8.1101).
Derin, G., Öztürk, E. (2018). DİSSOSİYATİF BOZUKLUKLAR VE SINIRDA (BORDERLİNE) KİŞİLİK BOZUKLUĞUNDA RUHSAL TRAVMA. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 3, Sayı: 3, s. 29‐41.
Öztürk, E. (2018). Travma Merkezli Alyans Model Terapi: Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun Psikoterapisi. Ruhsal Travma ve Dissosiyasyon. Ankara: Türkiye Klinikleri; p.31-8.